Lokale participatie

Hoe kun je in jouw gemeente invloed uitoefenen en meer aandacht krijgen voor de belangen van patiënten, gehandicapten en chronisch zieken? Er zijn veel verschillende mogelijkheden. Je vindt hier praktische tips.

Deel deze pagina:

Gebruik verschillende manieren

Bij lokale belangenbehartiging is het focussen op één ding is eigenlijk nooit voldoende. Het is beter om op verschillende manieren een bepaalde kwestie naar voren te brengen. Dat hoeft niet tegelijkertijd, er is geen vaste regel van hoe dat te doen. Soms start het door een artikel in de pers, soms in gesprek.

Je kunt bijvoorbeeld een petitie aanbieden, maar dat alleen is niet genoeg. Een ‘zachte landing’ van je onderwerp helpt om iets voor elkaar te krijgen. Je kan er bijvoorbeeld voor zorgen dat gemeenteraadsleden weten dat je petitie eraan komt door een persoonlijke mail eraan vooraf te laten gaan. En je petitie krijgt meer aandacht en gewicht als je ervoor zorgt dat een wethouder of de burgemeester de petitie wil aannemen. Ook het sturen van een brief aan de gemeenteraad of wethouder is meestal niet voldoende om je punt te maken. Persoonlijk contact met politici of ambtenaren is belangrijk. Een positieve, meewerkende gespreksstijl helpt daarbij. Luister ook naar hen, maar blijf wel vasthoudend!

Praktische tips

Wethouders en gemeenteraadsleden zijn in principe goed benaderbaar. Stel gerust je vraag aan ze, leg je onderwerp/kwestie of probleem voor. Bel en mail raadsleden gerust, lokale politici zijn zeker benaderbaar.
Spreek vooral ook in bij de gemeenteraadsvergadering. Weinig mensen doen dat, maar ook de gemeenteraadsleden willen het graag: het geeft hen inspiratie, stof tot nadenken of een aanmoediging om actie te ondernemen. De griffie heeft als functie de gemeenteraad te ondersteunen, en is er dus ook voor om je hierbij op weg te helpen (bijvoorbeeld: wanneer spreek je in, wat zijn de regels voor insprekers).
Je hoeft bij inspreken of in een gesprek geen compleet met feiten onderbouwd verhaal te houden. Het kan ook kort en bondig.
Het uitnodigen van (liefst alle) gemeenteraadsleden voor een werkbezoek is ook iets wat werkt; zo kun je persoonlijk kennismaken en in gesprek komen met de raadsleden. Beperk dat niet tot één partij, maar doe dat breed. Je kunt ook de wethouder en ambtenaren uitnodigen voor het werkbezoek, maar het hoeft niet. Ook hiervoor kan de griffie met je meedenken.
Een persoonlijk verhaal vertellen werkt vaak erg goed. Dat kan het verhaal van jezelf zijn, of dat van een andere inwoner. Maar laat het verhaal wel echt een goed voorbeeld zijn voor het punt dat je wilt maken. Dus overdenk dat goed van tevoren.
De lokale kranten worden goed gelezen. Maak vooral ook een goed persbericht om je punt gepubliceerd te krijgen.

Naar de wethouder of de gemeenteraad?

De kunst is om te proberen aan te sluiten bij het gemeentelijk proces. Informeer hierover bij de griffie. Want als een onderwerp in een actueel beleidsdocument moet worden opgenomen, dan is het handig om te weten wanneer dat beleid geschreven wordt. En dan kun je in gesprek gaan met de ambtenaar die dat schrijft en de wethouder die daar over gaat. Als zij jouw belang niet (genoeg) hebben meegenomen in het beleidsdocument, ga je naar de gemeenteraad om het document alsnog aan te laten passen.

Als het een nieuw onderwerp is dat nog helemaal niet beschreven is in een beleidsdocument, dan moet je meteen bij de gemeenteraad zijn; die kan dan een motie indienen, waarin de wethouder wordt gevraagd dit op te pakken.

Wat als je niet verder komt? Zoek bondgenoten!

Zoek lokaal bondgenoten buiten je eigen vereniging. Je onderwerp is misschien ook relevant voor andere patiënten- en gehandicaptenorganisaties. Maar denk ook aan organisaties daarbuiten. Eenvoudige taal is bijvoorbeeld ook belangrijk voor mensen met een niet-Nederlandse achtergrond. Een bondgenoot is dan bijvoorbeeld Vluchtelingenwerk. En toegankelijkheid is ook relevant voor jonge ouders met kinderwagens, ouderen met een rollator en bevoorradingskarren van winkels.
Zoek het in de regio, soms zijn onderwerpen of problemen gemakkelijker naar voren te brengen als ze in de regio, dus breder dan in alleen de eigen gemeente, spelen. Dat geeft soms meer zwaarte en aandacht.
Of schaal je kwestie op naar landelijke organisaties. De koepels MIND, Ieder(in) en Patiëntenfederatie Nederland denken graag met je mee.
En ten slotte: ga na of je vraag realistisch is. Misschien was je te snel, moet je eerst nog meer relaties opbouwen. Actie voeren, de pers opzoeken, een burgerinitiatief starten, ook dat kan werken.

Lokale politieke partijen of landelijke?

Iets agenderen via lokale partijen werkt omdat deze partijen echt een lokale agenda hebben. Landelijke partijen met een lokale afdeling hebben naast de lokale agenda ook een lijn via de partij. Dat kan helpen omdat lokale problemen kunnen worden opgeschaald naar landelijk. Maar het kan ook wat beperken omdat zaken wel in de lijn van de partij moeten zijn.

Lees meer

Rond verkiezingen

Rond de verkiezingen zijn er altijd extra kansen om de lokale politiek te beïnvloeden. Bijvoorbeeld:

Organiseer een breed politiek debat met de politieke partijen, liefst samen met andere maatschappelijke partijen.
Als je zelf geen capaciteit hebt om een debat te organiseren: ga naar debatten die anderen organiseren. Je kan vooraf contact opnemen met de organisator van het debat om te kijken of je een stelling of pleidooi in kan brengen in het debat over een voor jouw achterban relevant onderwerp. Of je doet dat ter plekke. Meestal wordt aan bezoekers de gelegenheid gegeven een vraag te stellen. Bereid jouw vraag goed voor.
Publiceer een eenvoudige stemhulp voor inwoners met een beperking of chronische ziekte. Stel hiervoor een (beperkte) vragenlijst op met de belangrijkste 5-10 onderwerpen voor de achterban en vraag politieke partijen daar hun standpunt op te formuleren. Formuleer de vragen zo objectief mogelijk. Publiceer dit zelf, maar vergeet niet een persbericht hierover naar de lokale media te sturen.
Stel een manifest op, bijvoorbeeld: Ons manifest 'Inclusief ben je samen', een initiatief van Cliëntenbelang Amsterdam.
Vraag lokaal aandacht voor landelijke aandachtspunten. Bijvoorbeeld Speerpunten gemeenteraadsverkiezingen vanuit cliëntenperspectief voor psychische gezondheid op de website van Mind.
Sluit stembusakkoorden bijvoorbeeld Regenboog stembusakkoord 2021 (pdf) van het COC.

Lees ook de blogserie van Marieke van Noort met tips voor de gemeenteraadsverkiezingen.

Netwerkbijeenkomst

Bovenstaande tips zijn deels ontleend aan de netwerkbijeenkomst van januari 2022 over lokale belangenbehartiging. Bekijk hieronder de video van deze bijeenkomst. Met sprekers van verschillende organisaties. De netwerkbijeenkomst werd georganiseerd door PGOsupport, Ieder(in), Patiëntenfederatie Nederland en MIND.

Hoe invloed uitoefenen?

ProDemos is de landelijke kennisorganisatie op het gebied van democratie en de rechtstaat. Op hun website kun je ontzettend veel informatie vinden over hoe een gemeente werkt en welke mogelijkheden je hebt om de politiek te beïnvloeden. Kijk bijvoorbeeld naar: