Waarom minder vragen soms meer oplevert

20 mei 2022

Als je wilt dat je activiteiten relevant zijn, moet je weten wat er speelt onder je achterban. Dat kun je meten, bijvoorbeeld door mensen te bevragen. Een valkuil daarbij is, te veel willen vragen. Als je meer vraagt dan nodig, kun je je doel voorbijschieten. Minder vragen stellen levert soms meer op. Adviseur Eva Vroonland geeft praktische tips.

Blog van Eva Vroonland

Deel deze pagina:

Nieuwsgierig en geïnteresseerd. Veel mensen zijn het, ik ben het zelf ook. Wat beweegt mensen tot bepaald gedrag? Wat doet het hebben van een aandoening met mensen? Welke invloed heeft het op hun leven, hoe gaan ze ermee om? Wat zien ze graag anders in de zorg?

Weten wat er leeft

Het is mooi om te zien dat patiëntenorganisaties ook nieuwsgierig en geïnteresseerd zijn in de groep voor wie zij zich hard maken. Gelukkig maar, want om hun werk goed te doen moeten ze weten wat er leeft bij de mensen om wie het gaat. Zodat voorlichtingsmateriaal goed aansluit op de behoefte, activiteiten iets toevoegen en belangenbehartiging gaat over de onderwerpen die ertoe doen.

Meten is weten?

Om te weten wat leeft moet je dat natuurlijk meten. Door bijvoorbeeld met mensen te spreken, binnenkomende vragen bij te houden, een enquête of een poll te houden. Want meten is tenslotte weten. Maar let op voor de valkuil van te veel willen weten!

Enkele voorbeelden:

'Wij willen weten hoeveel mensen in Nederland onze aandoening hebben, en wat zij van de geboden zorg vinden'.
'Onze organisatie wil inzicht krijgen in patiëntenervaringen met diverse behandelingen voor mensen met artrose'.
'Doel van onze vragenlijst is meer informatie ophalen over de informatiebehoeften van mensen met een zwangerschapswens'.

Stuk voor stuk interessante vragen. Maar, een belangrijke stap moet nog gemaakt worden. Weet jij welke?

Om te weten wat leeft moet je dat natuurlijk meten. Maar let op voor de valkuil van te veel willen weten!

Wat wil je bereiken met de uitvraag?

Regelmatig kijk ik met een patiëntenorganisatie naar vragen die zij willen stellen aan hun achterban. Natuurlijk kijken we naar de technische kant zoals het goed formuleren van vragen en eventueel de antwoordopties. Maar het grootste deel van de tijd praten we over het doel van de raadpleging. Of het nu een vragenlijst is, een dialoog, een interview of iets anders: wat wil je bereiken met de uitvraag?

Waarom wil je weten wat je wilt weten?

Dat is de stap die ontbreekt in de 3 voorbeelden hierboven: de reden waarom je bepaalde informatie wilt ophalen. Waarom is het voor jouw organisatie urgent om hier meer zicht op te krijgen? Waarvoor heb je deze informatie nodig? En wat ga je doen met die informatie?

Handig trucje

Een handig trucje om dit helder te krijgen is door de toevoeging: “… zodat/omdat we…” In het eerdere voorbeeld: “Onze organisatie wil inzicht krijgen in patiëntenervaringen met diverse behandelingen voor mensen met artrose, zodat we via de te actualiseren richtlijn kunnen inbrengen welke zorg behouden moet worden en wat beter kan”. Of “zodat we met het expertisecentrum voor artrose een jarenplan kunnen maken voor het verbeteren van de behandelingen in hun centrum.”

Toevoegen van 'zodat/omdat we' aan je vraag helpt je om vooraf goed na te denken over het gebruik van die informatie.

Die 2 extra woorden helpen je om vooraf goed na te denken over het gebruiken van die informatie.

Waarom een doel belangrijk is

Waarom is het hebben van een doel zo belangrijk voordat je mensen bevraagt?

Het dwingt je tot nadenken over het gebruik van de uitkomsten. Om vooruit te denken wat je als organisatie gaat doen met de gegevens. Zodat het niet op de plank blijft liggen.
Het bepaalt welke informatie je nodig hebt. Welke vragen je moet stellen in een poll, op je ledendag, in je vragenlijst, dialoog of interview. En dus ook: welke vragen je níét hoeft te stellen.
Het maakt duidelijk voor mensen waarom hun inbreng belangrijk is, waar hun bijdrage goed voor is. Het motiveert om mee te doen, als mensen het belang zien van het doel.
Het voorkomt dat je mensen vraagt om tijd en energie te steken in vragen waar je niets mee gaat doen.
Het bepaalt soms ook de manier waarop je mensen gaat bevragen.

Wees kritisch en laat je nieuwsgierigheid niet de overhand nemen

De verleiding om ‘nu we toch bezig zijn’ ook dit te vragen, en dat, en ook nog dit want daar zijn we ook benieuwd naar, is groot. Maar wees kritisch en laat je nieuwsgierigheid niet de overhand nemen. Breng focus aan en kies er eventueel voor om later nog een keer je achterban te bevragen. Met een nieuw doel en nieuwe vragen.

Een helder doel en scherpe onderzoeksvraag zijn een belangrijke eerste stap voor je raadpleging. Want meten is weten, maar je moet niet alles tegelijk willen weten. Daar schiet jij, je organisatie én degene die het invult, niets mee op.

Wil je aan de slag met het bevragen van je achterban? Ik denk graag met je mee! Of het nou een grote of een kleine vraag is.

Eva Vroonland

Lees meer praktische tips over Achterban raadplegen in het dossier.