Samenwerking: de kracht van de toiletalliantie

3 oktober 2022

Het tekort aan openbare toiletten in Nederland is een probleem voor een groeiende groep mensen. Een deel van hen blijft daarom voor de zekerheid thuis. Dat kan en moet anders vindt de Toiletalliantie, een samenwerking van 26 patiëntenverenigingen en maatschappelijke organisaties. De alliantie zet vooral in op lobby en PR. Projectleider Suzanne Vrielink: “Alle partners nemen enorm veel energie mee. Dat geeft deze alliantie vleugels.”

Deel deze pagina:

Tekort

Wie denkt dat ons land zo langzamerhand af is, die heeft ’t mis. Er is namelijk een tekort aan openbare toiletten. En dat is een probleem. Niet alleen voor de 3,5 miljoen mensen met een medisch buik- of blaasprobleem. Maar evengoed voor de groeiende groep senioren en iedereen die onderweg af en toe een toilet nodig heeft - en voor wie geldt dat niet.

Veel Nederlanders denken uit angst voor sanitaire ongelukjes wel driemaal na voordat ze eropuit gaan. Sterker nog, een aanzienlijk deel van hen blijft daarom voor de zekerheid maar thuis. Dat kan en moet anders vindt de Toiletalliantie, een samenwerkingsverband aangestuurd door de Maag Lever Darm Stichting. Liefst door wetgeving waarin wordt vastgelegd dat in elk winkel- of stadscentrum om de 500 meter een toilet beschikbaar moet zijn.

Op de foto: Suzanne Vrielink, projectleider van de Toiletalliantie, bij een ecologisch toilet.

Toiletnorm

Het zal echter nog wel even duren voordat deze toiletnorm hier net als in veel andere landen een vanzelfsprekende leidraad is in de wet- en regelgeving. Daarom blijft de Toiletalliantie voorlopig ook heel praktisch op zoek naar gemeenten, winkeliers, horecaondernemers en natuurbeheerders die snappen dat extra toiletten voor veel mensen geen overbodige luxe zijn.

Maatschappelijke impact

In het jaarplan van de Toiletalliantie staan geen wc-streefgetallen. Meer openbare toiletten realiseren is namelijk geen doel op zich. Het gaat erom dat hiermee het aantal ‘toiletthuisblijvers’ wordt teruggedrongen; dát is het verschil dat de alliantie wil maken. En bij die ambitie wordt wél een concreet doel benoemd. In 2025 moet het aantal toiletthuisblijvers zijn gehalveerd ten opzichte van de 23% in 2021, doordat bekend is dat je met hoge nood op tal van plekken terecht kunt.

"Meer toiletten betekent allereerst meer zelfredzaamheid, minder eenzaamheid en minder sociaal isolement voor een grote groep mensen", licht projectleider Suzanne Vrielink toe. "Maar het leidt ook tot aantrekkelijkere (binnen)steden waar mensen langer blijven hangen en meer uitgeven. Dat is een win-winsituatie, waarbij we daadwerkelijk maatschappelijke impact maken."

Landelijke en lokale lobby

Om deze ambitie te verwezenlijken zet de Toiletalliantie vooral in op lobby en PR. Die twee gaan namelijk hand in hand bij het agenderen van het probleem en het meekrijgen van politici. Want ook al hebben veel lokale en landelijke politici de mond vol van inclusie en toegankelijkheid, zodra het aankomt op daadwerkelijk stappen zetten, geven zij nog te vaak niet thuis weet projectleider Vrielink.

"Vorig najaar riepen we de formerende partijen op om de toiletnorm (elke 500 meter een wc in drukke voetgangersgebieden en stads- en dorpscentra) in wetgeving op te nemen.

Als die norm inderdaad in het coalitieakkoord terecht was gekomen, had ons dat veel werk bespaard. Maar helaas. Voorlopig blijft onze lobby richting landelijke overheid dus hard nodig."

Alle partners nemen enorm veel energie mee. Dat geeft deze alliantie vleugels.

Toiletbeleid

Verschillende steden zijn inmiddels al wel doordrongen van de noodzaak om zoveel mogelijk toiletten openbaar toegankelijk te maken. In Utrecht en Rotterdam wordt bijvoorbeeld al gewerkt met de toiletnorm. Daar staat echter tegenover dat in 2 van de 3 gemeenten nog niets is vastgelegd over toiletbeleid. "Daarom willen we ons de komende tijd vooral op gemeenten blijven richten. Daar krijgen we tot nu toe namelijk het meeste voor elkaar."

Synergie

De manier waarop de alliantiepartners samenwerken, is inspirerend voor Suzanne Vrielink."‘Natuurlijk moet ik er als projectleider soms wat extra aan trekken. Maar alle partners nemen enorm veel energie mee. Dat geeft deze alliantie vleugels. Doordat zij allemaal vanuit hun eigen invalshoek naar de problematiek kijken, leggen ze verschillende accenten. Dat maakt onze lobby als geheel uiteindelijk nog sterker.

Alle partners leggen vanuit hun eigen invalshoek andere accenten. Dat maakt onze lobby nog sterker.

Om die reden blijven we ook op zoek naar nieuwe alliantiepartners. Want dat betekent meer achterban, meer communicatiekanalen en meer bereik."

Waardevolle input

Eén van de partners die al vanaf het begin bij de alliantie is betrokken is Rover, de reizigersvereniging die zich al jaren daarvoor hard maakte voor meer toiletten in het openbaar vervoer, stations en overstappunten. Wat hebben zij daarbij nu aan de samenwerking binnen de Toiletalliantie?

"De alliantiepartners vormen een bont gezelschap. Voor het merendeel zijn het automobilisten vermoed ik. Toch zijn het voor mij natuurlijke bondgenoten", zegt Rover-coördinator Aldo Markus met een brede grijns. "Want elke reiziger – patiënt of niet – heeft baat bij meer toiletten in het openbaar vervoer. In onze strijd om dat te realiseren, vullen we elkaar echt aan. En niet onbelangrijk: de inbreng van patiëntenvertegenwoordigers levert mij extra argumenten op waar ik anders niet aan gedacht had. Voor mij is hun input dus echt waardevol!"

De inbreng van patiëntenvertegenwoordigers levert mij extra argumenten op. Voor mij is hun input dus echt waardevol!

‘Leuk en leerzaam’

"Bij dit probleem kan werkelijk iedereen zich iets voorstellen. En er bestaat een heel praktische oplossing voor. Daar ligt volgens mij de kracht van de Toiletalliantie", vult Irene Spaan - manager bij de Prikkelbare Darm Syndroom Belangenorganisatie (PDSB) - aan. De samenwerking binnen de Toiletalliantie heeft ze altijd ‘leuk en leerzaam’ gevonden. "Juist doordat zoveel verschillende partijen elkaar daar vinden en zich elk met hun specifieke expertise inzetten voor een concreet doel. Altijd samen op zoek naar de grote gemene deler. Dat blijft bijzonder."

Brede samenwerkingsprojecten

Met deze ervaring vindt Irene het niet meer dan vanzelfsprekend om ook bij andere onderwerpen vaker de krachten te bundelen met verschillende partijen. "Hetzelfde deden we bijvoorbeeld al op het terrein van re-integratie, samen met 2 andere patiëntenorganisaties. Want ook al verschilt de aandoening, patiënten lopen bij werkhervatting toch vaak tegen vergelijkbare problemen op, zoals pijn of vermoeidheid. Het ligt daarom voor de hand dat we blijven kiezen voor dit soort brede samenwerkingsprojecten om zo het verschil te maken voor onze achterban."

Bij dit probleem kan iedereen zich iets voorstellen en er is een oplossing voor. Dat is de kracht van de Toiletalliantie.

Meer informatie

De Toiletalliantie is een samenwerkingsverband van patiëntenverenigingen en maatschappelijke organisaties. Van de 26 partners zijn er dertien actief als alliantiepartner, de overige partners zijn betrokken als ‘vriend van’. De Maag Lever Darm Stichting fungeert als kernpartner die dit initiatief financiert en faciliteert.

Overheden en ondernemers kunnen hun toiletlocaties aanmelden op de HogeNood-app. Zo kan iedereen met hoge nood die snel kan vinden. Lees meer over de app en de Toiletalliantie.

Magazine PGOsupport

Dit artikel is onder de titel 'Iedere wc telt' verschenen in Supporter #12, september 2022. Supporter is het magazine van PGOsupport. Lees meer over Supporter.