Ga direct naar de content

Toiletalliantie: 13 organisaties lobbyen voor meer openbare toiletten

28 juni 2019

In alle winkelgebieden voldoende openbare toiletten. In steeds meer plaatsen gaat dit lukken dankzij de Toiletalliantie. Hierin trekken 13 patiënten- en belangenorganisaties samen op. 

Deel deze pagina:

Trofee

In Oldenzaal zijn ze trots op de toepasselijke trofee: een toiletbril. De stad ontving deze onderscheiding afgelopen zomer van de Toiletalliantie, omdat het winkelend publiek er bij verschillende cafés en restaurants kosteloos naar de wc kan. Het recept is even simpel als doeltreffend: door een sticker op de deur weet je met hoge nood meteen waar je terechtkunt.

Illustratie uit het magazine Supporter met een plattegrond en daaromheen bordjes met een pijl en de tekst toiletten
Illustratie bij het artikel 'Hoge nood' uit het PGOsupport-magazine Supporter

Horeca-ondernemers met 'Nette Toilette'

"Nadat de Grote Markt was opgeknapt, wilden we hier ook graag openbare toiletten", vertelt wethouder Alida Renkema. "Op het marktplein zelf konden we die niet realiseren. Daarom hebben we horecaondernemers gevraagd hun toiletten beschikbaar te stellen. Als manier om verantwoord te ondernemen. Maar ook als middel om meer klanten te trekken. Dat sloeg aan. Zo kan het winkelend en uitgaand publiek hier nu met gesloten beurs en naar Duits voorbeeld gebruikmaken van 'Nette Toilette'."

Koplopergemeente

Geen grote en bevlogen verhalen in Oldenzaal. Wel resultaten. De koplopergemeente fungeert als een voorbeeld voor gemeenten die minder snel doorpakken. Om lokale bestuurders en politici, cafébazen en winkeliers te doordringen van de urgentie van meer toegankelijke toiletten, zijn overal in het land vrijwilligers en ambassadeurs actief namens de Toiletalliantie.

Niemand is eigenaar van dit probleem.
Bernique Tool, directeur Maag Lever Darm Stichting

Kleine moeite, grote impact

Vanuit de Stomavereniging benaderde Con de Man het afgelopen jaar 5 gemeenten in Twente. Via de griffiers van de gemeenten verstuurde hij brieven naar fractievoorzitters en B&W’s. Ook maakte hij gebruik van spreektijd tijdens verschillende vergaderingen om gemeenteraadsleden te overtuigen. "Want juist via de gemeenteraad en lokale politieke partijen kun je ervoor zorgen dat er van onderop druk ontstaat om zaken te veranderen. Dat is effectiever dan zomaar wethouders benaderen."

In zijn eigen dorp Losser leidde zijn lobby tot een bescheiden succes. Het toilet van het gemeentehuis is voortaan voor iedereen toegankelijk. Een kleine moeite met grote impact.

Persoonlijk contact werkt het best

"Persoonlijk contact werkt altijd het best. Zeker als je daarbij ook met je eigen verhaal komt", weet Con de Man inmiddels. "Zelf vertel ik altijd hoe het stomazakje eens van mijn buik schoot, terwijl ik in een hotel op weg was naar het toilet. Daardoor zat mijn kleding onder. Meer openbaar toegankelijke toiletten zijn dus ontzettend belangrijk voor buikpatiënten en stomadragers om gewoon te kunnen meedoen. Daarom wijs ik ook altijd op het VN-verdrag en Europese wetgeving."

Persoonlijk contact werkt altijd het best. Zeker als je daarbij met je eigen verhaal komt.
Con de Man, vrijwilliger Stomavereniging

HogeNood app

Achter de schermen was de Toiletalliantie het afgelopen jaar druk met het doorontwikkelen van de HogeNood app. Hiermee kun je op je mobiel direct zien waar het dichtstbijzijnde openbaar toegankelijke toilet is. Bovendien kunnen bedrijven en instanties via deze app ook toiletten aanmelden.

Uit cijfers van de app blijkt dat de gemeente Súdwest-Fryslân de meeste toiletten beschikbaar heeft per inwoner: 51 voor 90.000 inwoners. Leidschendam-Voorburg doet het het slechtst van de grote gemeenten; daar zijn slechts 12 semi-openbare toiletten te vinden voor 75.000 inwoners.

Een spiegel voorhouden helpt enorm

"Met deze cijfers houden we gemeenten een spiegel voor", zegt Bernique Tool, directeur van de Maag Lever Darm Stichting (die als motor van de alliantie fungeert). "We maken elk jaar een top 10 van koplopers en achterblijvers. Dat helpt enorm. Zwolle heeft zich hierdoor bijvoorbeeld razendsnel omhoog gewerkt als een van de meest gastvrije toiletgemeenten."

We maken elk jaar een top 10 van koplopers en achterblijvers. Dat helpt enorm.
Bernique Tool

Succes dankzij concreet gezamenlijk doel

Volgens de directeur is het succes van de Toiletalliantie vooral te danken aan het concrete gezamenlijke doel. "Dat verbindt, vanuit welke insteek je ook meedoet.’ ‘In de alliantie trekken we als verschillende patiënten- en belangenorganisaties met elkaar op. Dat heeft niet alleen onze slagkracht vergroot, het heeft het onderwerp ook uit het frame van zieke en zielige mensen gehaald. Toegankelijke toiletten zijn immers in het belang van ons allemaal. Om dat te onderstrepen koppelen we het persoonlijk verhaal van vrijwilligers en boegbeelden aan lokaal activisme. En dat ondersteunen we met een landelijke lobby. Dat werkt!"

Basisvoorziening

"Weet je, in Nederland zijn we het langzamerhand gaan accepteren dat er wat dit betreft niets geregeld is. Maar openbare toiletten zijn gewoon een basisvoorziening, net als prullenbakken", vertelt directeur Tool verder. "‘Heel goed dus, dat zoveel vrijwilligers dit nu in hun eigen dorpen en steden op de kaart zetten.

We verbinden het persoonlijk verhaal aan lokaal activisme. Dat werkt!
Bernique Tool

Lastig hierbij is wel dat er niet echt een eigenaar is van dit probleem. Van landelijk politici tot plaatselijke middenstanders, iedereen die dat wil kan een andere kant op kijken. Bovendien raken openbare toiletten aan verschillende beleidsterreinen. Daardoor ontbreekt één duidelijk aanspreekpunt. Daarom ben ik er extra trots op dat het ons nu toch lukt."

Geleerde lessen

  • Zoek naar een concreet doel: een gedeelde droom die je met elkaar wil realiseren. Dat stimuleert gezamenlijk commitment.
  • Maak goede afspraken over de onderlinge samenwerking. Welke bijdrage kunnen verschillende partners leveren?
  • En verdeel de rollen, zodat je elkaar op landelijk, regionaal en lokaal niveau versterkt.

Over de Toiletalliantie

In de Toiletalliantie werken 13 organisaties samen: de Maag Lever Darm Stichting, Stomavereniging, Crohn en Colitis Ulcerosa Vereniging Nederland, Prikkelbare Darm Syndroom Belangenvereniging, Stichting voor mensen met Kanker aan het Spijsverteringskanaal, Continentie Stichting NL, De Zonnebloem, Ieder(in), KansPlus, KBO-PCOB en KBO-Brabant, reizigersorganisatie Rover en Koninklijke NVVH-Vrouwennetwerk. 

Uit onderzoek van de Maag Lever Darm Stichting blijkt dat 2 miljoen mensen kampen met een blaas- of buikaandoening. Toch wordt 40 procent van hen regelmatig geweigerd door winkels, horecagelegenheden en supermarkten als ze naar de wc moeten. 

Om gemeenten houvast te bieden, stelde de Toiletalliantie een norm op: in goede winkelgebieden vind je binnen 500 meter (omgerekend 5 minuten) een toegankelijk toilet.

Lees meer over de Toiletalliantie op www.iederewctelt.nl.

Magazine PGOsupport

Dit artikel is onder de titel 'Hoge nood' verschenen in Supporter #5, juni 2019. Supporter is het magazine van PGOsupport. Wil je het ontvangen? Mail voor een abonnement je adresgegevens naar facilitair@pgosupport.nl. Dan sturen wij je het tijdschrift kosteloos toe. Lees meer over Supporter.