Ga direct naar de content

Lobby maakt stations toegankelijk voor blinden en slechtzienden

18 juni 2018

Van Amsterdam tot Zuidbroek… Mede dankzij de Oogvereniging zijn alle treinstations de afgelopen jaren voorzien van goed voelbare en zichtbare geleidelijnen en markeringen. Zo kunnen blinden en slechtzienden nu zelfstandig hun weg vinden op stations. Wat was bepalend voor de impact van dit miljoenenproject?

Deel deze pagina:

90 kilometer geleidelijnen op alle 410 stations. Met 2500 objectmarkeringen (gele klanktegels), 250 kilometer contrasterende perronrandmarkering en 800 voelbare richtingbordjes… En dan ook nog eens 5000 beschrijvingen van veelgebruikte stationsroutes.

Zelfstandig op reis

Trots somt Joep Aarts, directeur Oogvereniging, op wat er de afgelopen jaren zoal is verspijkerd op stations om mensen met een visuele beperking in staat te stellen zelfstandig op reis te gaan. Dat was hard nodig, want daarvoor was de situatie op stations zo verschillend dat het voor blinden en slechtzienden ondoenlijk was er de weg te vinden.

foto waarop medewerkers Oogvereniging de impactprijs 2018 in ontvangst nemen
Oogvereniging wint impactprijs 2018 met hun project voor toegankelijke stations

"De afgelopen 10 jaar werkten tientallen leden van de Oogvereniging vrijwillig mee aan het testen van nieuwe voorzieningen en het vinden van oplossingen bij knelpunten. Met resultaat: een uniform, landelijk dekkend netwerk van geleidelijnen en markeringen.

Wat is het belangrijkste resultaat?

Bij het toegankelijk maken van de stations hebben we consequent dezelfde systematiek gehanteerd. Dat is uniek in de wereld. Dankzij die eenduidigheid is er overal voorspelbaarheid ontstaan. Belangrijk, want zo durven meer blinden en slechtzienden zelfstandig te reizen, juist omdat zij weten wat ze op onbekende stations kunnen verwachten."

Eenduidigheid stond voorop bij de aanpassing van stations.

"Gezien alle verschillen in voorkeuren, wensen en situaties was het een enorme prestatie om die eenduidigheid voor elkaar te krijgen. Hierbij hebben we ook ingrijpende keuzes moeten maken. Zo vind je nu via de geleidelijnen wel standaardvertakkingen naar loket, kaartautomaat en lift, maar geen aftakking naar toilet, roltrap en achteruitgang (bij kleinere stations).

Die keuzes leverden soms klachten op van mensen die opeens hun vertrouwde route kwijt waren. Begrijpelijk. Daardoor moeten wij het achterliggende concept vaak uitleggen aan onze achterban. En ondertussen denken we alvast na over mogelijke oplossingen, zeker als er van meerdere kanten kritiek komt op specifieke situaties."

Wat waren de mijlpalen in dit project?

"Het begon in 2008 met een lobby vanuit onze achterban. Die sloeg aan, mede dankzij de maatschappelijk druk om stations toegankelijker te maken. Daarop hebben we met adviesbureau PBTconsult en ProRail gewerkt aan een uniforme systematiek. Hierbij hebben onze vrijwilligers onder meer meegedaan aan gebruikerstesten. In 2013 hebben we die vastgelegd in een richtlijn en een convenant. Zo hadden alle betrokken partijen een duidelijk uitgangspunt. Bovendien had ProRail zo de zekerheid dat we tot 2023 niet met aanvullende eisen zouden komen.

Vervolgens is ProRail aan de slag gegaan en kregen wij vooral een adviserende rol bij het oplossen van specifieke knelpunten. Want op tal van stations stuitten we regelmatig op situaties die ‘schuurden’ met onze richtlijn. Gelukkig zijn we daar altijd uit gekomen in goed overleg met onze samenwerkingspartners.

Uiteindelijk is het project 31 oktober 2017 feestelijk opgeleverd met veel media-aandacht. Die landelijke publiciteit gebruiken we nu in onze volgende lobby om ook de stationspleinen – even eenduidig – te gaan inrichten. Dat is een enorm complexe uitdaging, omdat daarbij veel meer partijen betrokken zijn zoals gemeenten en andere vervoersbedrijven. Maar als het bij alle stations kan, moet dit toch ook lukken?!"

Dit biedt een enorme boost aan de zelfstandigheid van blinden en slechtzienden.

Wat is terugkijkend bepalend geweest voor de impact van dit project?  

"Allereerst hebben we met een lobby geprobeerd om maatschappelijke partijen in beweging te krijgen door ze overtuigen van het belang van ons plan. Hierbij hebben we mensen uit onze achterban ingezet als ambassadeur om heel persoonlijk over hun ervaringen te vertellen.

Daarnaast hebben ze ook meegedaan aan testpanels en meegedacht over het oplossen van knelpunten. We faciliteren en trainen deze actieve leden ook, zodat zij hun taken echt kunnen waarmaken. Met subsidies hebben we daarnaast ook een betaalde kracht aangetrokken. Want zeker bij zo’n groot project heb je iemand nodig die continu als motor en aanjager fungeert. En we hadden de durf om keuzes te maken – en daarvoor te blijven staan, ook toen daar kritiek op kwam.

En tot slot hebben wij met ProRail steeds duidelijke afspraken gemaakt. Bijvoorbeeld om ervoor te zorgen dat het overal zo goed blijft als het nu is. Hierbij is ook vastgelegd dat we tot 2023 wachten met ingrijpende aanpassingen, behalve op plekken waar de veiligheid in het geding is. Want daarop doen we natuurlijk nooit concessies!"

Kijktip!

ProRail maakt het onderstaande filmpje 'Alle stations toegankelijk voor blinden en slechtzienden' (ondertiteld). Hierin vertellen enkele reizigers met een visuele beperking wat zij hebben aan de aanpassingen op de stations. 

Lees ook: