Lotgenotencontact verdient opschaling naar Duits voorbeeld
10 juni 2021De SROI kosten-batenanalyse toont de maatschappelijke waarde van lotgenotencontact. Dat moet helpen overheid en verzekeraars te enthousiasmeren voor meer zelfregie naar Duits voorbeeld.
Deel deze pagina:
De impact van lotgenotencontact is gemeten.
En wat nu? Een serie artikelen over het vervolg.
Henk Mathijssen, voorzitter van Plusminus, vraagt al jaren meer aandacht voor lotgenotencontact. Samen met Wim Venhuis van Burgerkracht Limburg, benaderde hij PGOsupport voor een impactmeting van lotgenotencontact.
“Als we de overheid, verzekeraars en andere betrokkenen benaderen om lotgenotencontact op een hoger plan te brengen, vragen ze logisch wat dat oplevert. De SROI-meting geeft daar antwoord op.”
Bij lotgenotencontact hebben we het over een vorm van zelfhulp op vrijwillige basis. Met praktische en emotionele steun en de mogelijkheid om kennis en ervaring te delen. Lotgenotencontact kan zowel individueel als in een groep plaatsvinden. Zelfregiegroep en zelfhulpgroep zijn synoniemen voor lotgenotencontact in groepen.
Lotgenotencontact op een hoger plan brengen, waarom is dat nodig?
“Uit ervaring weet ik dat bijvoorbeeld een zelfregiegroep je steun, herkenning en kennis oplevert om met je aandoening te leven. Het is veilig en vertrouwd. Een prachtige aanvulling op de formele zorg.
Het is niet nieuw. Patiëntenorganisaties bieden al jaren lotgenotencontact. Maar lang niet iedereen die er baat bij heeft, krijgt laagdrempelig toegang. Ook de bekendheid bij verwijzers is gering, waardoor het nog geen vast onderdeel is in de zorgverlening.
Om die laagdrempelige toegang mogelijk te maken, stellen wij voor het lotgenotencontact op een andere manier te organiseren en op te schalen, bijvoorbeeld naar het Duitse model.”
“Bovendien past deze vorm van zelfzorg uitstekend bij moderne ontwikkelingen, zoals Juiste Zorg Op de Juiste Plek, meer eigen regie en niet te vergeten het nieuwe subsidiekader van VWS.”
Kun je dat toelichten?
“Met Juiste Zorg Op de Juiste Plek wil de overheid precies realiseren wat de naam zegt. Niet te veel, maar ook niet te weinig zorg, en dat dicht bij de mensen thuis. Eigen regie is daarin een speerpunt. Zelfregiegroepen passen daar naadloos in.
“Ook kostenbesparing speelt daarbij. Het idee is dat mensen goede zorg krijgen, maar tegen aanvaardbare kosten. Als mensen meer zelfregie, meer zelfzorg via lotgenotencontact hebben, bespaart dat op dure formele zorg. Dat komt ook uit de impactmeting.
En tot slot wordt impact een belangrijk thema van het nieuwe subsidiekader. De SROI-meting is een middel om maatschappelijke en economische impact aan te tonen. De meting van lotgenotencontact is een mooie vingeroefening.”
Jullie zien het Duitse model als voorbeeld voor lotgenotencontact in Nederland. Wat houdt dat model in?
“Al 30 jaar beschouwt Duitsland ‘selbsthilfegruppen’, zelfhulpgroepen als vast onderdeel van de zorg, dat is zelfs vastgelegd in de wet. Mensen kunnen zich laagdrempelig aansluiten bij lokale groepen die vaak verbonden zijn aan patiëntenorganisaties. Dat is al een groot verschil met Nederland. Hier organiseren de landelijke patiëntenorganisaties veelal het lotgenotencontact, maar het is voor hen niet haalbaar om in elke regio actief te zijn. ”
“Bovendien faciliteren gemeentes het door ruimte beschikbaar te stellen. En de verzekeraars reserveren 1 euro per verzekerde om die groepen te financieren. Ook is er een structuur gemaakt, met circa 45 zogenoemde Kontaktstellen door heel het land. Daar melden mensen zich aan en zij coördineren in overleg met de patiëntenorganisaties al die lokale groepen. Inmiddels zijn dat er meer dan 100.000. Relatief gezien zijn dat er 60 tot 70 keer meer dan in Nederland.”
“Kortom, in Duitsland hebben ze voor het lotgenotencontact zowel een organisatiestructuur als financiering van 70 miljoen euro per jaar beschikbaar. Doordat lotgenotencontact zo meer en laagdrempeliger beschikbaar is, leeft het ook veel meer. Iedereen kent wel iemand die in een groep zit. Uit dat Duitse model spreekt een visie, waar wij veel van kunnen leren.
Is dit model al bekend bij onze beleidsmakers?
We lobbyen ons een slag in de rondte. En ja, het is inmiddels bekend. Sterker nog, eind november 2020 heeft voormalig D66 kamerlid Antje Diertens samen met 5 anderen een motie ingediend. Ze verzoekt de regering daarmee te onderzoeken of het Duitse model ook in Nederland toepasbaar is.”
Is er al gehoor aan gegeven?
“Ja, maar niet zoals we gehoopt hadden. Staatssecretaris Blokhuis van VWS heeft geantwoord dat patiëntenorganisaties al geld krijgen voor lotgenotencontact, dus vraagt hij zich af wat dan het probleem is. Erg jammer dat het niet begrepen wordt of de tijd ontbreekt om zich in ons verhaal te verdiepen.”
Hoe nu verder?
“Inmiddels hebben we samen met Mind een brede projectgroep samengesteld om ons doel te realiseren: vormgeven van het Duitse model in Nederland. We zetten de lobby onverminderd voort.
Zo mochten we op 27 mei een expertmeeting over het Duitse model verzorgen bij VWS in het kader van De Juiste Zorg Op de Juiste Plek. Daar waren ook een aantal gemeenten en andere belanghebbenden bij aanwezig. We konden ons verhaal houden en in de discussie achterhalen wat ze voor ons kunnen doen.
Het ministerie beaamt dat lotgenotencontact goed past binnen Juiste Zorg Op de Juiste Plek. Ambtenaren staan zeker open voor onze visie. Zo gaan ze na de zomer mee op werkbezoek aan Duitsland om te vernemen wat het model daar inhoudt. En we hebben nieuwe contactpersonen bij het ministerie met wie we hierover kunnen doorpraten en die met ons meedenken.”
Sluit je aan
Plusminus roept andere patiëntenorganisaties op om mee te doen met de lobby om het lotgenotencontact naar Duits model in te richten en op te schalen. Heb je interesse of wil je je graag aansluiten, laat het weten via Henk Mathijssen, voorzitter@plusminus.nl.
Lees meer:
- Maatschappelijke meerwaarde van lotgenotencontact is enorm
Uit de SROI kosten-batenanalyse van PGOsupport blijkt dat lotgenotencontact meer dan de moeite waard is. Ook werkgevers, verzekeraars, zorgprofessionals en gemeenten hebben er baat bij. - Lotgenotencontact loont
Interview van Zorgvisie met onze directeur-bestuurder Dries Hettinga over het SROI-onderzoek naar lotgenotencontact (website Zorgvisie.nl)
