Anne Braakman
adviseur regionale participatie
Weet jij meer dan jouw verhaal...?
Meer dan 5 jaar lang overlegde ik als directeur van de Stomavereniging bijna maandelijks met fabrikanten, hulpmiddelen-leveranciers, zorgverzekeraars en de verpleegkundige beroepsgroep over duidelijkheid in de hulpmiddelenzorg voor mensen met een stoma.
Een gewoon leven leiden
Ingrijpende veranderingen stonden op stapel en de belangen waren groot. Voor een relatief kleine doelgroep van 38.000 mensen met een stoma werd veel te veel geld uitgegeven aan stomamaterialen. Dat moesten we oplossen. Over een ding waren we het eens: mensen met een stoma hebben goed materiaal nodig. Zij moeten een gewoon leven kunnen leiden. Het steggelen ging over hoe we dit met de beperkte middelen zouden bereiken.
In elkaars schoenen staan
Afgelopen voorjaar ontwikkelde ik als adviseur regionale participatie bij PGOsupport - voor het programma de Juiste Zorg op De Juiste Plek - samen met anderen de training Critical Friend, voor ervaringsdeskundigen. Deelnemers, allen gebruikers van zorg en ondersteuning, worden hierin uitgedaagd en opgeleid om - veel verder dan zij gewend zijn - door te vragen en nieuwsgierig te zijn naar de perspectieven van andere partijen. De kunst is om in de huid van de andere partijen aan tafel te kruipen en vanuit die andere perspectieven naar het probleem en mogelijke oplossingen te kijken.
“De kunst is om in de huid van de andere partijen aan tafel te kruipen en vanuit die andere perspectieven naar het probleem en mogelijke oplossingen te kijken.”
Spreken vanuit breder perspectief
PGOsupport spreekt over ‘ervaringsdeskundigheid’ wanneer je vanuit het perspectief van een grotere groep mensen kunt spreken op het moment dat je die groep vertegenwoordigt. Ofwel: dat je zowel de vaardigheden als de kennis hebt om vanuit een breder perspectief te spreken, in plaats van over je eigen ervaringen. De praktijk leert dat mensen die vooral hun eigen ervaringsverhaal op de voorgrond plaatsen, irritatie opwekken bij andere partijen. Ook wordt het bredere patiëntenperspectief hierdoor over het hoofd gezien.
Tijd & energie
In juli was de try-out van de training Critical Friend en ik deed mee. Mijn gedachten vlogen terug naar dat jarenlang vergaderen bij de Stomavereniging. Wat hebben we daar veel tijd en energie verspild! Hoe vaak werd er niet geschermd (door welke partij dan ook) met de casuïstiek van één enkele patiënt die werd gepresenteerd als de norm. Zorgverzekeraars waren bang dat te veel vrijheid voor zorgprofessionals zou leiden tot nog hogere kosten. Er was immers bewijs van mensen die wel heel veel materiaal gebruikten. Leveranciers en fabrikanten waren bang dat ze onder kostprijs moesten verkopen. We kwamen er op dat moment samen niet uit. De minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport zorgde met enige druk dat het uiteindelijk wel lukte en in 2017 werd de hulpmiddelenzorg-module stoma een feit.
Ik ben ervan overtuigd dat als alle betrokken partijen destijds de training Critical Friend hadden gevolgd, wij een gedeeld besluit over de inrichting van de hulpmiddelenzorg voor mensen met een stoma veel eerder en prettiger hadden bereikt.
“Wees als professional in de zorg alert op je eigen bijdrage tijdens overleggen over de inrichting van zorg en ondersteuning.”
Advies
Mijn advies? Wees als professional in de zorg alert op je eigen bijdrage tijdens overleggen over de inrichting van zorg en ondersteuning. Mijn ervaring is dat het verhaal van de professional vaak gestoeld is op casuïstiek met weinig klanten of patiënten.
Wil je ook leren om anders te kijken in de spiegel die zelfreflectie heet, neem dan contact op mij. We trainen je graag om net als patiënten de rol te pakken als ‘critical friend’.
