7 basiscompetenties van effectieve bestuurders
5 oktober 2023Welke competenties moet een bestuurder van een patiëntenorganisatie hebben? Dat ligt eraan. Want het ene bestuur is het andere niet. We zien 7 basiscompetenties voor effectieve bestuursleden. Maar welke competenties je nodig hebt, is afhankelijk van je soort bestuur.
Deel deze pagina:
Wat zijn de belangrijkste competenties van een goed bestuurslid? Die vraag lijkt niet zo ingewikkeld. Want het blijkt niet zo zwart-wit, maar kleurrijk als het palet van een schilder.
3 karikaturen van besturen
Er zijn basiscompetenties die iedere bestuurder van een patiëntenorganisatie nodig heeft, maar de accenten verschillen per bestuursvorm. Zo onderscheiden we 3 bestuursvormen. Met aan de ene kant het uitvoerende bestuur en aan de andere kant het toezichthoudende bestuur. Ertussenin noemt ze het beleidsvormende bestuur. In werkelijkheid zijn er meer variaties, maar voor de duidelijkheid houdt zij het bij deze 3 karikaturen van besturen.
Uitvoerend bestuur
De uitvoerende besturen doen zo’n beetje alles. Ze organiseren het lotgenotencontact, schrijven het blad en de nieuwsbrief vol, vragen zelf de subsidie aan, doen de betalingen en zijn gastheer/-vrouw bij bijeenkomsten, etc. Met een beetje geluk hebben ze hulp van een paar vrijwilligers. Dit zijn vooral de kleinere organisaties.
Toezichthoudend bestuur
Kijk je naar de grotere organisaties, dan hebben die heel andere besturen. Die zijn meer toezichthoudend. Ze toetsen vooral of het bureau met directie en staf het goede doen. Doen ze dingen die passen in het meerjarenbeleidsplan? Dat vraagt een ander accent van bestuurlijke competenties.
Beleidsvormend bestuur
Tussen die 2 vormen vind je vaak het bestuur van groeiende organisaties. Die waren eerst uitvoerend en houden zich nu steeds meer bezig met het maken van beleid.
Wil je weten welke competenties in je bestuur nodig zijn, kijk dan eerst naar je organisatie en je bestuursvorm. Dat bepaalt de benodigde competenties van jouw specifieke bestuur.
7 bestuurlijke competenties
Wat zijn de belangrijkste competenties voor bestuurders? Een kerncompetentie van elk bestuurslid is natuurlijk besluitvaardigheid. Elk bestuur moet besluiten nemen. Delegeren, is ook nodig. Misschien iets minder voor een uitvoerend bestuur, maar ook dat heeft meestal wel een paar vrijwilligers om aan te sturen.
Leiderschap is ook een belangrijke competentie, de manier waarop verschilt per bestuursvorm. Het hangt ervan af wat de mensen binnen de organisatie nodig hebben.Strategisch handelen is ook een belangrijke competentie. Elk bestuur moet weten wat hij wel en niet doet. En wat belangrijk is voor de toekomst van de organisatie. Wie de uitvoering doet, is weer afhankelijk van het soort bestuur.
Tot slot heb je netwerken, organiseren en reflectief vermogen bij alle 3 de bestuursvormen nodig, maar per bestuursvorm in een andere mate en op verschillend niveau. Zo zullen bestuursleden van een grote organisatie eerder op politiek niveau netwerken en onderhandelen en van een kleinere organisatie eerder met de vrijwilligers.
Bekijk alle competenties voor het werk bij een patiëntenorganisatie.
Praktijkvoorbeeld
Hoe ziet dat er in de praktijk uit?
Stel, een organisatie wil minder afhankelijk worden van overheidssubsidie. Heeft het een uitvoerend bestuur, dan kan dat voor de komende termijn op zoek naar een bestuurslid fondsenwerving. Een toezichthoudend bestuur daarentegen, denkt in zo’n geval mee met de directeur hoe die de organisatie onafhankelijker kan maken. Daar is geen bestuurslid fondsenwerving bij nodig. Waarschijnlijk stelt de directeur een fondsenwerver aan of geeft opdracht voor een paar wervende campagnes.
Kleur bekennen en mengen
Een sterk bestuur bevat een bont palet van competenties in de juiste mengverhouding. Het advies is om eerst te achterhalen wat voor bestuur je bent. En dan te kijken of er competenties ontbreken.
Dat is hoe dan ook belangrijk als er een nieuw bestuurslid komt, maar eigenlijk is het verstandig om jaarlijks te evalueren. PGOsupport helpt daar graag bij. Zie het als een APK van je bestuur, een periodieke competentiekeuring.
Bijspijkeren
Ontbreken er competenties? Dan vind je die misschien bij nieuwe bestuursleden. Of je ontwikkelt ze binnen je huidige bestuur, bijvoorbeeld met een cursus bij PGOsupport. Daarbij staan tegenwoordig de competenties vermeld. Zoals bij de cursussen 'Modern vrijwilligerswerk voor bestuurders' en 'Veranderen met oog voor je mensen'. Bekijk de cursusagenda. Wil je sparren over een competentie-APK van je bestuur? Neem contact op met Rineke Geschiere, organisatiesadviseur bij PGOsupport.
